منگو پیدیا
اۉزبېک متنی بۉییچه اېنگ کتـّه منبع
قار (حکایه)
قار
حکایه
یازووچی: جۉره فاضل
الفبا اۉگیرووچی: محمد حسن تۉلقین
قیرق کوندیرکی، بخارا قار کوتر، لېکن بو آپّاق سِحرو-جادودن همان درَک یۉق اېدی. قیزیل‌قوم نینگ بې‌پایان کېنگلیکلری، آمو ساحللری وصالگه تشنه عاشق نینگ بۉسه‌گه اینتیق لبیدېک بۉلیب، بیرینچی قارنی کوتردی.
نیلي تاق و گنبذلرنینگ مینگ ییللیک خرسنگلری سماگه کۉز تیکّن، لېکن ایلک محبتگه مانند آپّاق مامیق قار یۉق اېدی.
قار... قار... بوتون بارلیق طبیعت نینگ انه شو معجزه‌سیگه انتظار اېدی. و نهایت، طبیعت بخاراگه مرحمت کۉرستدی.
آسماننی قۉرغاشین ر‌نگ آغیر بولوتلر قاپلب، اوّل بیرته - یریمته، جوده کیچکینه ایگنه اوچیدېک بۉلیب، آپّاق اینجولر یاغیله باشله‌دی.
سۉنگره رسماً قار یاغیب بېردی.
سان - سناقسیز میتّی یولدوزچه‌لر سمانی تۉلدیرگن، آنه زمین یوواش، شکرانه بیر انتظارلیک بیلن کوتگن نعمتگه کۉکسینی توتگن، بخارا آپّاق لباسگه بورکه‌نیب، اۉزیگه آرا بېرردی.
ینگی ییلده قار کوتیب چرچه‌گن جمال سماگه تیکیلگنیچه کَلاوه‌له‌نر، یوزلری، قاش -کیپریکلریگه قۉنه‌یاتگن موزده‌ی ذرّه‌چه‌لردن حضور قیلر و خَیال اونی الّه‌قچان آلیس ییللر خاطره‌لری سَری یېته‌کلب کېتگندی. یوره‌گی نهایتده بېزاوته، بو طبیعت نینگ شاهانه انعامیدنمی، یا اینکی حسلر مۉللیگیدنمی، او بیلالمس، فقط کۉکسی نینگ اېنگ آلیس بورچه‌گی سیمیللب تورردی.
"...یا، اللّه! - فکر‌ن خطاب قیلردی او. - مېن، اخیر، قار بۉران اۉینش یاشیدن اۉتیب کېتگنیمگه کۉپ ییللر بۉلدی - کو! نېگه بونچه، یاش باله‌دېک بۉلیب، بیرینچی قارنی کوته‌من؟ منه، کۉچه‌ده نېوره‌لریم قار بۉران اۉینه‌یپتی - کو! آوازی دۉریللب، یوزیگه حسن بوزرلر تاشگن نېوره‌م اۉزی تېنگی قیزلرنی صور‌تگه آله‌یپتی. اوندن کیچیکراغی قاربابا یه‌سه‌یپتی."
جمال سماگه تیکیلر، بهار گُللریگه مانند ذرّه‌لر اۉینه‌ب، اوچیب یاغر، درختلر آق لباسلی کېلینچک مثال باش اېگیب، سکوت سقله‌شر، چار اطراف اۉشه، باله‌لیگیده‌گی عظمت شهزاده و کۉهلیک ملکه حقیده‌گی غرایب اېرتکنی اېسله‌تر، "دوک – دوک" اوره‌یاتگن یوره‌گی کۉکسینی یاریب چیققودېک اېدی.
اطرافنی چولغه‌گن آپّاق سکونت شو قدَر سِحرلی اېدیکی، حس - تویغولردن بېگانه، جوده لاقید آدمنی هم تۉلقینلنتیریب یوبارردی.
جمال تېمیر دروازه‌نی غییقیلله‌تیب آچیب، کۉچه‌گه قدم تشله‌دی.
باله‌که‌یلر قیی - چووی سمانی تۉلدیرگن، ساووق قولاق اوچلرینی چیمچیلر، او تازه هوادن کۉکره‌گینی تۉلدیریب نفس آلر اېکن، حاضر قَی وقت، قَی زمانده اېکنینی حس اېتالمسدی. لېکن بو حالت اوزاققه چۉزیلمه‌دی. یاناغیگه کېلیب تېککن آلمه‌دېک قار کۉزلریدن اوچقون سچره‌تیب یوباردی. "آببا، باله‌سی توشمه‌گور-اې!" - قۉشنی نینگ سکّیز- تۉقّیز یشر نېوره‌سی اونی قۉلی بیلن اۉرتاقلریگه کۉرسه‌تیب، قییقیریب کولر، قیپ - قیزیل یوزلریدن بختیارلیک علامتلری اوفوریب تورردی.
- ههْ، پدرقوسور! - اونگه یالغان‌دَکم پۉپیسه قیلدی جمال.
باله‌که‌ی کولگیدن تۉخته‌ب یاوقره‌ش قیلدی - ده، اویی تامان تره‌قه‌یلب قاچدی.
باله نینگ کۉچه اۉرته‌سیده تورگن اۉن - اۉن ایکّی یشر آپه‌سی التجا قیلدی:
- باباجان، کېچیرینگ، او بیلمسدن...
جمال قیزچه نینگ یلینچاق تاووشیدن هوشیار تارتگندېک بۉلیب، کولیب یوباردی.
- ضرری یۉق، باله‌م...
قیزچه خورسند بۉلیب اوکه‌سی نینگ آرتیدن چاپیب کېتدی.
قار بۉره‌لب یاغر، ساووق ضبطیگه آلر، دروازه یانیده یقه ویران، باش‌یلنگ تورگن جمال اۉتیب - قَیتیب تورگن قۉنِ - قۉشنی بیلن نَری - بېری سۉره‌شگن بۉلر و لېکن تیزگین‌سیز خَیاللری آلیس منزللرده سَر- سَری کېزردی. کېینگی پیتلرده او یالغیز قالدی دېگونچه خَیاللریگه اېرک بېرر و بو حالتدن چیقیشی خیله مشکل اېدی.
حاضر هم قار اوچقونلریدن کۉز اوزمه‌یاتگن بۉلسه - ده، بوتون عمری دوامیده باشدن کېچیرگنلری کۉز اۉنگیده بیرمه - بیر گوده‌لنردی.
"هه، - اۉیلردی او قنده‌ی دیر ایچکی درد بیلن، - کېچه‌‌گینه اۉزینگ قار بۉران اۉینردینگ، بوگون اېسه نېوره‌لرینگ شو ایش بیلن مشغول... بیز عادتده همه نرسه‌نی وقت بیلن اۉلچه‌یمیز، عیبنی وقت یوگوریکلیگیگه تۉنکه‌یمیز و «قره‌نگ - ه، وقت بیر پسده اۉتیب کېتیبدی – یه" دېیه حیران بۉله‌میز. اصلیده - چی؟ اصلیده اېسه وقت اېمس، بیز اۉزیمیز اۉتیب کېته‌میز و بونی بیلمه‌ی، سېزمه‌ی هم قاله‌میز...»
- آببا، بو نیمه قیلیق؟! یلنگ‌باش، یقه ویران کۉچه‌ده توریش؟! کاشکی سَلگه شماللب قالمسه‌نگیز... - خاتینی نینگ هم تنبیه، هم دلسۉزلیک اره‌لش دغدغه‌سی اونی اۉزیگه کېلتیردی.
"توبه، بو عیاللرنینگ همه‌سی هم شونقه جانسره‌ک بۉلر اېکنمی؟". باله‌لیگیده آنه‌سی هم قار یاققن کېزلرده نوقول "اویگه کیر، باله‌م، شماللب قاله‌سن..." دېیه جورردی. اېندی بۉلسه خاتینی جوره‌یپتی. هه، میلی نیمه یم قیلردیک؟ هر قله‌ی، سېنی دېب کیم نینگ دیر جانی اچیب تورسه، بو اونچه‌لیک یامان اېمس. اخیر، کیمگه دیر کېره‌کلیگینگنی بیلیب توره‌سن - ده..."
او جیلمه‌یگنیچه، دروازه‌دن ایچکریگه کیردی. خاتین اېسه همان جورردی:
- نېوره‌لرینگیز هم اۉزینگیزدن بدتر آوسر. کۉچه‌دن بېری کېلیشمه‌یدی. شماللب قالیشسه، ینه مېنینگ جانیم هلاک...
جمال مُراضات قیلدی:
- کې، قۉی، خاتین، بونده‌ی عجایب قار هر کون هم یاغه وېرمه‌یدی. جوجوقلر بیر مزه قیلیشسین!...
خاتینی قۉل سیلته‌دی.
- اې - اې، آلتمیشگه کیریه‌پسیز-یو، هېچ خیال‌پرستلیگینگیز قالمه‌دی - قالمه‌دی - ده! ساووقدن کۉکریب کېتیشیبدی - یو سیز "مزه قیلیشسین"، دېیسیز - ه!
جمال اینده‌مه‌ی اۉز خانه‌سیگه کیریب کېتدی. کۉز اۉنگیده آنه‌سی نینگ التجالی چهره‌سی نمایان بۉلدی. "اویگه کیر، اۉغلیم، شماللب قاله‌سن...".
او دېرَزه‌دن کۉچه‌گه پریشان نظر تشله‌دی. ایزغیرین شمال آلچه گُلیگه مانند قار اوچقونلرینی اوچیریب اۉینر، کۉچه‌ده باله‌لرنینگ قیی - چووی تاباره اوجیگه چیقردی.
مطلبنی اۉرتاقلـَشیش: