حاضرگه‌چه «محبت‌نامه»نینگ فقط ایکـّی نسخه‌سی فن عالمیده معلوم‌دیر. اولردن بیر عرب یازوویده بۉلیب، 16- عصرده کۉچیریلگن، ایکـّینچی نسخه‌سی اېسه اوندن انچه آلدینراق، اویغور یازوویده کۉچیریلگن، اونده انچه کمچیلیکلر موجود. هر ایکـّله نسخه لندنگه شرق قۉلیازمه‌لری موزیمیده سقلـَنه‌دی.

«محبت‌نامه»نینگ 16- عصرده کۉچیریلگن و بریتانیا موزیمیده سقلـَنه‌یاتگن نسخه‌سی‌نینگ فوتوکاپی‌سی اساسیده ساویت تورکولوگ عالملری علمي ایشلر یره‌تیشگن.

«محبت‌نامه» اثری عاشق‌نینگ اۉز معشوقه‌سیگه یازگن شعري مکتوبلری فۉرمه‌سیده توزیلگن. اثر 11 نامه‌دن عبارت بۉلیب، اونینگ 8 نامه‌سی اۉزبېک تیلیده و اوچته‌سی (4، 8، 11) فارس-تاجیک تیلیده یازیلگن.

معلوم که، فارس-تاجیک تیلیده یره‌تیلگن نامه‌لرده معلوم عنعنه‌گه قطعي عمل قیلینه‌دی. خوارزمي هم شو سنتنی سقله‌گن. نامه ژانریده‌گی اثرلر خداگه حمد، پیغمبرگه نعت بیلن باشله‌نیب، سۉنگره اثرنینگ کیمگه بغیشلنگنلیگی و اونینگ مدحی، لیریک چېکینیش – غزل کېلتیریله‌دی. شوندن کېین اېسه اثرنینگ یازیلیش سببی اَیتیلیب، نامه‌لر کېلتیریله‌دی. هر قـَیسی نامه‌دن کېین مثنوي یاکه غزل بېریله‌دی. نتیجه‌ده اثر یخلیب بیر کمپوزیتسیون قوریلیشگه اېگه بۉله‌دی. خوارزمي‌نینگ «محبت‌نامه» اثری هم شو طرزده توزیلگن.

اثرنینگ یازیلیش ییلینی شاعرنینگ اۉزی هجري 754- ییل (میلادي 1353- ییل) دېب اَیته‌دی.

اوشبو تۉپلمگه کیریتیلگن «محبت‌نامه» اثری بیرینچی دفعه حاضرگی اۉزبېک یازوویده (کیریلده) تۉله حالده نشرگه تیارلنه‌دی. بو اېسه حاضرگی زمان اۉقووچیلرینی 14- اثر اۉزبېک دنیاوي ادبیاتی‌نینگ اېنگ نادر و گۉزل بدیعي نمونه‌سی بیلن یقیندن تـَنیشیشلریگه امکان یره‌ته‌دی.

محبت‌نامه‌دن نمونه:

اوّلغی نامه‌نی اَیتور

ایا کۉرک[1] ایچره عالم پادشاهی،
جهان توتتی سېنینگ حُسنونگ سپاهی.

پری رخسارلرنینگ کۉرککه بایی[2]،
یوزونگ نورۉز و قاشینگ بَیره‌م آیی.

کۉنگول شیرین سۉزونگغه بۉلدی فرهاد،
کۉزونگ کشمیر جادوسیغه اُستاد.

قرا مېنگ[3] آل[4] ینگاقینگده یراشور،
باشیم دایم اداقینگقه یراشور.

بۉیونگ سرو و سنوبرتېک، بېلینگ قیل،
وفا قیلغان کیشیلرگه وفا قیل.

عقیقینگ صحبتیندین جان بۉلور سۉز،
قمرتېک چهره‌نگگه باقسه قمر کۉز.

اورور نرگسلرینگ ناوکنی جانغه،
کولر چهره‌نگ چېچک‌تېک ارغوانغه.

محبت ناری[5] جاندین کېتمه‌دی هېچ،
قۉلوم سیم آلمه‌نگیزگه[6] یېتمه‌دی هېچ.

سرایدین باردی چین-ماچینغه چاوینگ[7]،
قییا باقسنگ، بۉلور ارسلانلر آوینگ.

تبسم قیلسنگیز شکر اویالور،
تیشینگ اینجوسیدین[8] گوهر اویالور.

جمالینگ یېتتی عالمغه سپه‌لر،
قاتینگده[9] یېر اۉپرلر جمله شه‌لر.

فلک عشقینگ یۉلینده بې‌سر و پای،
ایسیرغه‌نگ[10] دانه‌سی زهره، یوزونگ آی.

لطافت مُلکیده سلطان‌سېن، اې جان،
قموق باشدین-ایاققه جان سېن، اې جان.

قـَتیق کولسنگ مگر آغزینگ بیلورگه‌ی[11]،
پری کۉرسه سېنی مېن‌دېک تېلورگه‌ی[12].

ساچینگ بیر تارینه مینگ حور یېتمس،
یوزونگ‌نینگ نورینه مینگ نور یېتمس.

اگر بېرسه سویورغب[13] حق تعالی،
کېره‌کمس سېن‌سیزین فردوسِ اعلی.

کۉنگول‌نینگ قانی قـَینر برچه تاشقه‌ی،
کۉزوم‌نینگ یاشیدین کوثر بولشقه‌ی[14].

کیشی‌نینگ سېن‌سیزین نې جانی بۉلسون،
انینگ‌تېک عمرنینگ نې سانی بۉلسون.

شکر اېرنینگ[15] نباتی خضره اۉخشر،
ایاغینگ کیم که اۉپسه منگو یشر.

جمالینگ‌تېک کیشی‌نینگ یۉق جمالی،
دریغا بۉلمـسه اېردی زوالی.

قیامت کۉرکلوسېن حُسنونگغه نې سۉز،
ییراق بۉلسون جمالینگدین یاووز[16] کۉز.

بو کون یۉقتور سېن آی‌تېک کۉکته[17]، اسره،
قـُلونگ بېچاره خوارزمي‌نی اسره.

مثنوي

کېل اې ساقي، کېتورگیل باده‌ی ناب،
کوله، اۉینه-یو ایچسونلر بو اصحاب.

کیم اوش یېل‌تېک کېچر ایامِ فاني،
اجلدین هېچ کیشی‌نینگ یۉق امانی.

صبوردین یخشی یۉقتور پېشه قیلسم،
بو یۉلده صبر یۉق اندیشه قیلسم.

[1]  کۉرک: چیرای، گۉزللیک.

[2]  کۉرککه بای ~ کۉرکه بای: چیرایلی، سولوو، گۉزل.

[3]  مېنگ: خال.

[4]  آل: قیزیل.

[5]  نار: آلاو.

[6]  سیم آلمه: کۉکرک، اېمچک.

[7]  چاوینگ: آوازه‌نگ، شهرتینگ.

[8]  اینجو: دُر، مروارید.

[9]  قاتینگده: قاشینگده، آلدینگده.

[10]  ایسیرغه: تـَقینچاق، سیرغه.

[11]  بیلورگه‌ی: بیلینگه‌ی، کۉرینگه‌ی.

[12]  تېلورگه‌ی: تېلبه‌لنگه‌ی، دېوانه بۉلگه‌ی.

[13]  سویورغب: سویوب، سېویب، ارداقلب.

[14]  بولشقه‌ی: تۉلگه‌ی.

[15]  اېرن: لب، دوداق. اېرنینگ: لبینگ، دوداغینگ.

[16]  یاووز: یامان.

[17]  کۉکته: کۉکده.