منگو پیدیا
اۉزبېک متنی بۉییچه اېنگ کتـّه منبع
قاره کۉزلریم حقیده
ادبیات‌نینگ نثر بۉلیمی افغانستان اۉزبېک معاصر ادبي محیطیده یېترلیچه شکللنمه‌گن بۉلیم‌دیر. سۉنگگی پـَیتلرده نشر اېتیلگن یکـّه-یریم نثري کتابلر البتـّه که بو بۉشلیقنی تۉلدیره آلمه‌گن. خلقیمیز آره‌سیده‌گی عجایباتلرنی یالغیزگینه شعري بیان بیلن عکس اېتدیریش قییندن-قیین ایشلردن. بولرنی، نثر قالبیده جوده معقول روشده بیان اېتسه بۉله‌دی.
ادیبلریمیزنینگ کۉپچیلیگی نثرچیلیک بۉییچه اشتیاق‌سیزلیگی و بو یۉنه‌لیشده اینتیلمسلیکلری ینه بیر کتـّه معما بۉلیب کېلماقده. شونده‌ی اېکن، بو تۉغریده آدیم تشلب سېر مضمون مطلبلرنی آدملرگه تقدیم قیلیب کېله‌یاتگن کیشیلر البتـّه که خلقیمیز ارداغینی قازانیب، ادبیات تېوَره‌گی‌نینگ یوقاری مرتبه‌لی مقامینی اېگلله‌یدیلر.
سۉنگگی پـَیتلرده نثرچیلیک‌نینگ حکایه ژانری بیلن اشتیاقلی شغللـَنیب کېله‌یاتگن کیشیلردن بیری استاذیمیز حرمتلی عالم کۉهکن جنابلری‌دیر. او کیشی، عمری‌نینگ کتـّه قسمینی تیلیمیز و ادبیاتیمیز رواجلـَنیشی اوچون بغیشله‌گن. کۉهکن جنابلری‌نینگ کۉپ مدتدن بېری ادبیات‌نینگ شعر یۉنه‌لیشی بیلن شغللـَنیب کېلیشی برچه‌گه معلوم؛ حاضر اېسه اولرنینگ قیزیق و جاذبه‌لی حکایه‌لرینی-ده اۉقیب کېلماقده‌میز. استاذنینگ «قاره کۉزلریم» ناملی حکایه‌لر تۉپلمی حاضر قۉلیمیزگه یېتیب کېلگن. شو اۉرینده، منه شو کتاب حقیده نېچه آغیز سۉز اَیتماقچیمن.
«قاره کۉزلریم» کتابیده تۉپلم 22 ته حکایه جایلشتیریلگن. اولرنینگ هر بیری علیحده بیر موضوعنی آچیقلـَشی بیلن بیرگه خلقیمیز آره‌سیده جاري بۉلگن کۉپگینه باشقه موضوعلر تۉغریسیده هم آیدینلیک تشله‌یدی. اوشبو کتابنی استاذنینگ اوچ ییلگه یقین مدتلی محنتی حاصله دېسه بۉله‌دی. مذکور کتاب‌نینگ چاپدن چیقیشی بیلن بوتون خلقیمیزنی تبریکله‌گن حالده اونینگ بعضی بیر خصوصیتلرینی قوییده اېسلب اۉته‌من:
- اثرنینگ تیلی – خلق تیلی
اوشبو حکایه‌لرده شهرلیکلر تیلیدن توشیب قالگن و قیشلاق آدملری آره‌سیده هلی هم فعال قۉللـَنه‌دیگن سۉزلر، عباره‌لر و مقاللردن جوده یخشی فایده‌لـَنیلگن. باشقه تیلده سواد کۉرمه‌ی بېگانه تیللر بیلن اونچه تـَنیش بۉلمه‌ی کېله‌یاتگن قیشلاقلیکلر تیلیمیزنینگ تیریک سقلـَنیشیگه جوده کتـّه رۉل اۉینب کېلماقده‌لر. توغیلگنیدن وایه‌گه یېتگونچه قیشلاقده یشه‌گن یازووچیمیزنی-ده مثال کېلتیریش ممکن. کۉهکن جنابلری، تیلیمیزگه باشقه تیللردن کېلیب کیرگن سۉزلر اۉرنیگه اصل اۉزبېکچه سۉزلرنی کۉرسه‌تیب بېریشگه جوده محنت قیلگن. بعضاً مذکور سۉزلر، مقاللر و عباره‌لرنینگ شېوه‌گه خاص بۉلگن شکللرینی قۉللشگه اورینگن بۉلسه‌لر-ده، قلمگه آلینیشی‌نینگ اۉزی اهمیت کسب اېته‌دی.
اردَلی، جِرند آت، چکـَنه، اۉردم، نیشاب، آشّیغی آلچی توردی، یۉغان چۉزیله‌دیگن و اینگیچکه اوزیله‌دیگن وقت، کۉنه‌ی، تېریت (تېرت)، دورَدگر، چیبین چققنچه بیلینمسدی، کۉتـَرم، قاپقه، قره‌کش، بۉگه‌جگ، زَیرنماق... انه شو جمله‌ده‌گی سۉزلر و عباره‌لردن‌دیر.
- خلق عنعنه‌لری
اوشبو حکایه‌لرده، قدیم زمانلردن بېری خلقیمیز آره‌سیده موجود بۉلگن عنعنه‌لر یخشی شکلده عکس اېتدیریلگن. «اۉقیتیش-قاقتیریش»، «نانِ پَیشنبه»، «آی پولی»، «ملاگه قلـّمه-پتیر قیلیب باریش»، «جامِ گردان»، «چورّوم»، «آشّیغ-آشّیغ»، «بچه رقصی» و باشقه‌لرنی حکایه‌لر آره‌سیده اوچره‌ته‌میز.
- ساده بیانلیگی
«قاره کۉزلریم» کتابیده‌گی برچه حکایه‌لرنینگ ساده تیل بیلن بیان اېتیلگنی مذکور کتاب‌نینگ ینه بیر مهم خصوصیتلریدن بیری‌دیر. تیللرنینگ رواجلـَنیش عامللریدن بیری اولرنینگ سۉزلری ساده و ایلیق بیان اېتیلیشی بیلن هم باغلیق. مذکور اثرده، امکانگه قدر موضوعلر، گپلر و عباره‌لر ساده بیان اېتیلیشی اوچون حرکت قیلینیب، اۉقووچیلرگه تکلیف یېتکزیشدن قۉل تارتیلگن. بو ایش البتـّه که خلق پسند قیله‌دیگن روشلردن‌دیر.
- خلق آره‌سیده‌گی مشهور داستانلر
اوشبو کتابده‌گی بعضی بیر حکایه‌لر خلقیمیز آره‌سیده تیلدن تیلگه اۉتیب بیان اېتیلیب کېله‌یاتگن عبرتلی و معجزه‌گر داستانلرنینگ بدیعي شکلی‌دیر. بونده‌ی عجایباتلر سقلـَنیب قالینیشی‌نینگ بیر یۉلی هم انه شونده‌ی قاغازلرده نقش اېتیشی‌دیر. کۉهکن جنابلری‌نینگ بو تۉغریده کوچلی اورینگنی معلوم تورگن گپ. «اۉجه‌ی گران»، «عباد دَبه‌ی‌نینگ اېشگی»، «گپ‌نینگ اېتگی نېرده؟»... انه شو جمله‌ده‌گی عبرتلی داستانلردن.
- قیشلاق وضعیتی
شهر حیاتی بیلن قیشلاق حیاتی آره‌سیده جوده کتـّه فرق موجود. قیشلاق آدملری‌نینگ مهربانلیک، صادقلیک، ساده‌لیک و محنتکشلیک خصوصیتلریدن تشقری اولرنینگ یشش طرزی بعضاً آدملرنی حیرتلنتیریب قۉیه‌دی. یازووچیمیز قیشلاقده اۉسیب وایه‌گه یېتگنی سببلی قیشلاق وضعیتینی یخشی صورتده بیان اېتیشگه اولگورگن. قیشلاق شېوه‌سی، قیینچیلیکلری، حیات طرزی، آدملرنینگ کیینیشلری و عرف-عادتلری اوشبو کتابده‌گی حکایه‌لرده اۉرینلی عکس اېتدیریلگن.
- یازووچی‌نینگ اشتیاقلی یانده‌شیشی
کۉهکن جنابلری تیلیمیزنینگ یېتوک ادیبلریدن بۉلیشی بیلن بیرگه افغانستان اۉزبېک ادبي محیطی‌نینگ نثر بۉلیمیده‌گی موجود بۉشلیقدن یخشی خبردار بیر کیشی. انه شو کمچیلیک هم اونی نثرچیلیک بۉییچه اشتیاقلی یانده‌شیشیگه کتـّه عامل بۉلگن. اوچ ییلگه یقین مدت آره‌لیغیده «قاره کۉزلریم» کتابی چاپدن چیقیشی‌نینگ اۉزی ادعامیز اثباتی‌دیر.
مطلبنی اۉرتاقلـَشیش: