منگو پیدیا
اۉزبېک متنی بۉییچه اېنگ کتـّه منبع
اۉز اېلینی سېوگن اېلسېور
یازووچی: محبوب الله توران
14/10/2016 - خانپور، احمدآباد، هندوستان
انیق اېسیمده اېمس، اۉیلشیمچه 1382- ییل‌نینگ اۉرته‌راقلریده اېدی. مکتبده ایکّینچی صنفده درس اۉقیردیم. شو زمانلر کتّه اکم‌نینگ تشویق و ترغیبی بیلن حُسنِ خط اۉرگنیش و چیرایلی خط یازه‌آلیش مقصدیده میمنه‌شهری‌نینگ تَنیقلی خطـّاط و نقـّاشی «استاد محمد کاظم عرب»نینگ خطّاطلیک دکانیدن باریب کېلیب تورر اېدیم.
کونلردن بیر کون، عصردن کېین و شامدن اېرته‌راق پَیتی مشق قیلیب تورگن چاغیمده آرقه قطار چوکی‌لرده اۉلتیرگنلردن بیری، «آتینگیز نیمه؟»، دېب سۉره‌دی. -«آتیم تاج محمد نعیمي»، دېگن جوابنی اېشیتگینیم بیلن بو آت قولاغیمگه تَنیش‌ده‌ی تویولدی. اینتیلیب قره‌سم، اېندی‌گینه ییگیتلیک یاشلریگه یېتگن بیر کیشی نستعلیق خطی بیلن چیرایلی‌گینه یازوولر یازه‌یاتیر اېدی.
- نقّاشلیک هم قیله‌سیزمی؟
- هه، بعضی وقتلر اورینیب کۉره‌من.
بو اسمنی بوندن آلدین هم اېشیتگن اېدیم. شو سببدن هم، «تۉغری اېشیتدیم‌می؟! اۉزبکي شعر اَیتاتگن یاش شاعر شو آدم بۉسه کېرهگ؟!» -دېدیم اۉز-اۉزیمگه. هر حالده، گپلشگن بۉلمه‌سک هم، بو «نعیمي»نی بیرینچی بار کۉرگنیم اېدی. اما بیر آز وقتدن کېین «نعیمي» بیلن کۉپ اوچره‌شیشلریمیز بۉلدی.
نصیب قیلگن اېکن مېن هم شعر یازیشگه قیزیقیب قالدیم. شعر بۉلسه شعر اېکن-ده دېب، یازگنلریمنی اونگه کۉرست، بونگه کۉرست قیلیب آوونیب یورر اېدیم. باشقه گپلر بیر یاقده تورسین، ینگیدن شعر یازه‌یاتگن یاش شاعرلر بۉلیب ییغیلیش-اۉلتیریش قیلیب، اۉز ارا شعرلریمیزنی کۉریب چیقر اېدیک. بو ییغیلیشلریمیزنینگ بعضی‌لریده «اېلسېور» (شاعرنینگ «نعیمي» اۉرنیده قۉللـه‌گن تخلصی) قتنشردی. اېندی‌گینه شعریت عالمیگه قدم قۉیگن بیز یاشلر، اېلسېورنینگ شعرلریدن و شعر تۉغریسیده‌گی فکرلریدن جوده هم بهره آلر اېدیک.
اېلسېور شعرلری‌نینگ مضمونی حقیده ایکّی آغیز سۉز
تاج محمد اېلسېور، یاشلیگیگه قره‌مه‌ی افغانستان اۉزبېک زمانوي ادبیاتیده اۉزیگه خاص اۉرین اېگلله‌گن شاعرلر جمله‌سیدن‌دیر. او، شعریت بابیده نظرده توتگن کۉپ‌گینه ینگی اۉی و فکرلری اوستیدن فایق چیقدی. بیر مونچه ینگی‌راق قره‌شلری بیلن خلقیمیزگه منظور بۉله‌دیگن شعرلر یازماقده. یقینده یاش شاعرنینگ «بیر قولتوم سوو» ناملی کیچیک حجملی شعرلر دفتری چاپدن چیقدی. بو اثرده شاعرنینگ تورلی موضوعلرده‌گی شعرلری سیغدیریلگن. او، بو شعرلر قالبیده بعضاً عشق و محبتدن سۉزلسه، اکثر حاللرده اۉز وطنیده‌گی حاکم وضعیت و خلقی‌نینگ حیاتیده‌گی اچّیق حقیقتلردن اَچینیب گپ آچه‌دی و شونینگ اوچون هم بو وضعیتنی هتلب اۉتیش مقصدیده اۉلکه‌داشلرینی بیرلشیشگه و یاولرنینگ ترتیباتیگه قرشی دایم هوشیار توریشگه اونده‌یدی:
بیرلشینگ اولوسیم، بیرلشیش کېره‌ک،
بیرلشگن بیتردیر، عکسی‌گه ییتر!
یاووز پَی بالـله‌یدی، سېزینگلر اَنیق،
گر غفلت قیلسنگیز ققره‌تیب سیتر.
ویا،
اېلیم، یاووز بیزنی غیجیملب تورگن،
یاووزنینگ مـُشتیدن چیقیش کېره‌ک‌دیر.
چیقیش‌نینگ بیزگه یگانه یۉلی،
بیرلیک و بیردملیک، اۉیلب کۉرسک بیر.
اېلسېور، بو بَیتلری آرقه‌لی اوّلا کیندیگی‌نینگ قانی تامگن اۉز آنه یورتی ظالملر و یاتلرنینگ ستمیدن امان قالیشی و گللب یشنه‌شی اوچون اېلینی بیردملیککه چقیریب، اۉزگه‌لرنینگ مکر و حیله‌لریدن خبردار بۉلیشلرینی ایسته‌یدی.
شاعر اۉزینی فقط‌گینه مضموننی یخشی شکلده یېتیشتیریشگه مسوول بیلمه‌ی، تیل و ادبي امکانیتلردن فایده‌لنیشنی هم نظرده توتگن. کۉریب تورگنیمیزدېک، یوقاریده‌گی بَیتلر آرقه‌لی چیزیلگن تصویر و اولر ترکیبیده‌گی سۉزلر اۉز اۉرنیگه توشگن بۉلیب، مصرعلر متناسب یازیلیشیگه هم یخشی رعایت قیلینگن.
اېلسېور نه یالغیز چیرایلی شعرلری بیلن، بلکه قابلیتلی خطاط و نقّاش اېکنلیگی بیلن هم خلق آره‌سیده تَنیلیب کېلماقده. بو مدعاگه اونینگ اثرلری‌نینگ اۉزی دلیلِ اثبات‌دیر. شوندن هم اېلسېورنینگ استعداد قیرّه‌لری یوقاری اېکنلیگینی بیلیش ممکن.
مطلبنی اۉرتاقلـَشیش: