منگو پېدیا - اۉزبېک متنی بۉییچه اېنگ کتـّه منبع
لاله (حکایه)
خداداد چقّان و ددیل قدم تشلب بارر، وجودیگه تازه کوچ قوییله‌یاتگنینی حس قیلماقده اېدی. او وادی بۉیلب ییراق - ییراقلرگه چۉزیلیب کېتگن، یامغیردن نم یۉلدن بارردی. ساووق شمال اونینگ بدنینی اېرکه‌لب سيپه‌یاتگندېک حس قیلردی. نظریده درختلر رقص توشر، قرغه‌‌لر شادلیک مژده‌سینی آلیب کېلر، خلص، بوتون طبیعت اونینگ شاد و خرّملیگیگه شریک اېدی. او گۉیا یۉقاتیب قۉییشدن قۉرققندېک، قۉلتیغیده‌گی قلمی توگوننی محکم قیسیب آلگن اېدی.
خداداد آلتمیش یاشلرده‌گی سویه‌گی بوزوق آدم. قامتی بلند، سقال - مۉیلاو (بروت)ی ماش ر‌نگ، کۉزلری یاش ییگیتنیکیده‌ی چه‌قنه‌ب توره‌دی. اېگنیده دهقانلر کییمی و باشیده سرغیش نمت تېلپک. هر قدم تشله‌گنیده چالواری نینگ پاچه‌لریدن آفتاب و محنتدن قاره‌ییب یاریلگن بالدیرلری مۉره‌لب قالردی. ییگیرمه ییل ایلگری او اۉز شهری دَماوه‌ندنی ترک اېتیب، گۉشه‌نیشینلیکنی اختیار قیلدی. ماز‌ندران یۉلی یقینیده‌گی الا ناملی بولاق یانیده او تاش و لایدن اۉزیگه بیر کلبه تیکله‌دی و اۉشندن بېری شو یېرده یالغیز یشه‌یدی. او اۉز قۉلی بیلن یېر چاپر، سوغر‌ر، اېکین - تیکین قیلردی. بو ایش بیلن وقتیده آته - باباسی، احتمال، باشقه اوزاق اجدادلری هم شغللنیشگن. اۉزیگه میراث قالگن یېرنینگ یرمیدن کۉپراغینی او قحط‌چیلیک ییللریده ساتدی، تۉغریراغی، اونگه الیشدی. اېندی اونینگ بیر پرچه‌‌گینه یېری قالگن بۉلیب، شوندن آلینه‌دیگن آز‌گینه حاصل بیلن تیریکچیلیک قیله‌دی.
سۉنگگی ایکّی-اوچ ییلده خداداد اطراف قیشلاقلر و دَماو‌ند بازاریده تېز- تېز کۉرینه‌دیگن بۉلیب قالدی. اونینگ زاهدلیگیگه کۉنیککن آدملر بو اۉزگریشدن عجبلنیشردی. خداداد عیاللرباپ لباس اوچون گزلمه، قند، چای و باشقه میده - چویده‌لر خرید قیلردی. بعضاً اونینگ تاغ یان‌بغیرلریده بیر یاش لۉلی قیز بیلن یېته‌کلشیب یورگنینی هم کۉریب قالیشردی.
تۉرت ییل ایلگری، ایاز تېمیر برماقلری بیلن آدم نینگ یوزینی چیمچیله‌یدیگن ساووق قیش تونلریدن بیریده، خداداد چیراقنی اۉچیریب، اېندی‌گینه اۉرنیگه یاتوودی هم کی، غلطی بیر آواز قولاغیگه چلیندی: گۉیا کیم دیر ضعیف تاووش بیلن ناله قیلر، اونینگ انسان یا حیوانلیگینی اجره‌تیش مشکل اېدی. تاووش تاباره یقینلشیب کېلردی و نهایت، کلبه اېشیگی تقیلله‌دی. انس و جن و بۉریدن هم قۉرقمه‌یدیگن خداداد اۉرنیدن توررکن، یېلکه‌سیدن ساووق تېر چیقیب کېتگنینی سېزدی. اېشیک آلدیگه کېلیب، «کیمسن، نیمه کېره‌ک سېنگه؟» دېب قنچه سۉرمه‌سین، هېچ قنده‌ی جواب بۉلمه‌دی. خداداد تیتراق قۉللری بیلن چیراقنی یاقدی، اۉتین یاره‌دیگن بالته‌نی محکم اوشلب، اېشیکنی لنگ آچیب یوباردی. نې کۉز بیلن کۉرسینکی، اېشیک آلدیده قیزیل کۉیلک کيگن، ایازدن کۉز یاشلری یاناقلریده موزلب قالگن یاش‌گینه لۉلی قیز تورردی. خداداد بالته‌نی کلبه بورچه‌گیگه آتیب یوباردی، قیزنی قۉلیدن اوشلب ایچکریگه آلیب کیردی. اونی اۉچاق یانیده ایسینیشگه قۉییب، اۉزی اېسکی- توسکیلردن تۉشک حاضرله‌دی.
اېرته‌سیگه اېرته‌لب قیزدن قنچه سۉره‌ب – سوریشتیرمه‌سین، بیران نتیجه چیقمه‌دی. گۉیا قیز اۉزی حقیده چورق اېتمسلیککه قَسم ایچگنده‌ی. قیزنینگ اینده‌مسلیگی خداداد نینگ اونگه لال یاکه لالو دېب اسم قۉییشیگه سبب بۉلدی. باره - باره بو اسم لاله‌گه ایلنیب کېتدی.
حاضر لۉلیلر کۉچیب یوره‌دیگن موسم اېمسدی. شونینگ اوچون خداداد، بو قیزچه آسماندن توشدیمی یا یېردن چیقدیمی، دېب حیران بۉلردی. او کلبه‌دن چیقیب، ایز آلماقچی بۉلدی، اما ایز نمچیل برگخزان آره‌سیده یۉقالیب کېتدی. الا بولاغی یقینیده یشاوچی تېگیرمانچیدن لۉلیلر حقیده سۉره‌گن اېدی، او، بیلمه‌یمن دېگندېک، یېلکه‌سینی قیسدی. نهایت، خداداد تا اېگه‌سی چیقمه‌گونچه، قیزنی اۉزینیکیده اسره‌ب قالیشگه عهد قیلدی.
لاله اۉن ایکّی یاشلرده‌گی قیز بۉلیب، یوزی بوغدای ر‌نگ، کۉزلری فسونگر اېدی. قۉللری و پېشانه‌سی اۉرته‌سیگه کۉک رنگلی خال قۉییلگن. قیزنی اسره‌ب قالگنیدن سۉنگ، خداداد اۉتگن - کېتگن لۉلیلردن اونینگ قرینداشلری حقیده کۉپ سۉره‌ب - سوریشتیردی. اما بیرانته لۉلی لاله‌نی تنيمن، دېمه‌دی. تېز آره‌ده خداداد اۉزی اونگه اۉرگنیب قالدی. اونی هېچ کیمگه بېرمسدن، اۉزیگه فرزند قیلیب آلیشگه عهد قیلدی...
لاله ییل سیین اولغه‌ییب باررکن، باره - باره خدادادنینگ کۉنگلیده قیزگه نسبتاً الّه‌قنده‌ی باشقه‌چه، آته‌لیک تویغوسیگه اۉخشه‌مه‌گن حسلر اویغانه باشله‌دی. اېندی او لاله‌گه بیر اېرکک سېوگیسی بیلن مِهر قۉیگن اېدی. عشق وسوسه‌سیگه دچار بۉلگن خداداد خانه نینگ اۉرته‌سیگه پرده آسیب قۉیدی. اېنگ یامانی شو اېدیکی، لاله اونی «آته» دېب چقیرر، قیز هر گل «آته» دېگنیده، خدادادنینگ رنگی اۉزگریب کېتردی.
بیر کونی خداداد اوییگه قَیتگنیده کلبه آلدیده یورگن ایکّیته تاووقنی کۉردی. او لاله‌گه اۉغیرلیک یامانلیگی، بو ایشنی قیلگن آدم اۉز قیلمیشی اوچون دۉزخ اۉتیده یانیشینی ایتیب، هرچند نصیحت قیلدی هم کی، قیزگه ذرّه‌چه تأثیر اېتمه‌دی. او عیارانه کولیمسیره‌ب، گپنی باشقه طرفگه بوردی.
لاله سَیر قیلیشنی جوده یاقتیرر اېدی. اگر ایکّی - اوچ کون تینیمسیز یامغیر یاغیب، اویگه اوزاق قملیب قالیشگه مجبور بۉلسه، زېریکر و قیافه‌سی غمگین توس آلردی. آب - هوا یخشی کونلری او خداداد بیلن یاکه یالغیز اۉزی سَیر قیلردی. کۉپینچه لاله سَیرگه تنها چیقر و بو حال خدادادنینگ بدگمان لیگیگه سبب بۉلردی. چونکه او قیزنی بیر نېچه بار چۉپان ییگیت عباس بیلن کۉریب قالگن، شو سببلی بو ییگیتنی اۉزیگه رقیب دېب حسابلردی. حتا بیر کونی او عباس نینگ میمون‌جان تېریب، لاله نینگ آغزیگه ساله‌یاتگنینی کۉردی. کېچقورون خداداد بېگانه اېرکک بیلن گپلشیش یامان اېکنلیگینی ایتیب، اونگه دشنام بېردی. لاله نینگ کۉزلریده یاش غیلتیلله‌ی باشله‌گچ، قیشلاق آدمی اېمسمی، سادّه یوره‌گی یومشه‌دی.
عباس نینگ آنه‌سی ایکّی مرته ساوچیلیککه کېلیب، لاله‌نی اۉغلیگه سۉره‌دی. خداداد هر گل لاله حلی یاش، دېب بهانه قیلیب، اونی قَیترر اېدی. اۉز کۉنگلیده اېسه عباسده‌ی بیر دنگسه آدم اونینگ اېلّیک ییل ایچیده قیریب - قیرتیشلب تۉپله‌گن ملکیگه میراثخۉر بۉلیشینی ایسته‌مس اېدی. اصلیده هم، اگر عباسده‌ی دهقانچیلیک قۉلیدن کېلمه‌یدیگن بې‌تیین کیمسه اونگه وارث بۉلسه، اجدادلری روحلری قَی حالتگه توشه‌دی؟ بونینگ اوستیگه، او اۉز کلبه‌سیدن پناه بېرگن، یېدیریب - کيدیریب کتّه قیلگن، مثالِ درخت نهالی کبی پرورشلب آدم قیلگن قیزگه الّه‌قه‌یېرده‌ده‌گی بیر آدم تیار آشگه بکاوول بۉلیب اۉتیرسه! نیمه، کېکسه آدم نینگ کۉنگلی قرمزی آلمه توسه‌مه‌یدیمی؟ لاله‌گه اۉزی اویلنسه نیمه بۉپتی؟! بیراق او بو ایش آسان‌گینه بیتمسلیگینی، قیزنینگ راضیلیگی شرط اېکنلیگینی انگلردی. بو نینگ اوستیگه قیز اونی «آته» دېب چقیریش عادتینی ترک قیلمه‌گن، همه‌سیدن هم منه شونیسی خدادادنی کۉپراق تشویشگه سالردی.
تونلری قیز اوخلب یاتگنیده، خداداد چیراقنی کۉتریب اونینگ تېپه‌سیگه کېلر، یوزی، کۉکره‌گی، یېلکه‌لرینی تماشا قیلردی. بعضاً او دېوانه کبی تاغلرگه چیقیب کېتر، دره‌لرده بې‌مقصد تېنتیره‌ب، کېچ کیرگنده اوییگه قَیتیب کېلردی. او امید و قۉرقوو آره‌لیغیده یشر، رد جوابینی اېشیتیشدن قۉرققنی اوچون قیزگه محبتینی اظهار قیلیشگه باتنالمسدی. اگر لاله: «یۉق، سېن قریسن» دېسه، اونگه اۉلیمدن باشقه چاره قالمس اېدی.
خداداد نینگ اویی آلدیده بیر تاش صوفه بۉلیب، لاله کۉپینچه اونده آیاقلرینی آسیلتیریب اۉتیرر، آچیق بالدیرلری صوفه دېواریگه تېگیب تورردی. بعضاً او پست و غمگین آوازده بیر اشوله‌نی خیرگاهی قیلر، اما بیراو یقینلشسه، درحال جیمیب قالردی. خداداد تصادفن قیز نینگ اشوله‌سینی اېشیتیب قالدی و اۉشندن بېری اونی ینه تینگلشگه مشتاق اېدی.
بوگون اېرته‌لب خداداد دَماو‌ندگه آتلنگنیده هم لاله اۉشه تاش صوفه‌ده اۉتیرر و هر کونگیدن کۉره کۉپراق خورسند کۉرینردی. اما نېگه دیر، بیرگه شهرگه باریشنی ایسته‌مه‌دی. خداداد اونگه:
- سېنگه رۉمال آلیب کېله‌من، - دېدی.
اونگه جوابن قیز جیلمه‌ییب قۉیدی و بو جیلمه‌ییش نینگ بهاسی خداداد اوچون یاروغ دنیا بیلن برابر اېدی. او دَماو‌ندنینگ چقّان بازاریگه کېلیب، اېنگ اوّل بزازلیک دوکانیدن بیر دانه یشیل و سریق نقشلی رۉمال خرید قیلدی. سۉنگره قند و چای ساتیب آلیب، خریدلرینی قلمی بۉغچه‌گه اۉره‌دی - ده، ییریک آدیملر بیلن کلبه‌سی طرفگه روانه بۉلدی. خداداددېک پیاده یوریشگه عادتلنگن کیشی اوچون شهردن اوییگچه بۉلگن ایکّی فرسنگ مسافه چۉت اېمس. کېکسه‌یگنیگه قره‌مه‌ی، اېندی اونینگ حیاتی اۉزیگه یره‌شه بیر معنا کسب اېتگن اېدی. یۉلده باررکن، او اۉزیچه خَیال سور‌ردی: «بو رۉمال لاله‌گه جوده یره‌شه‌دی. او بونی یېلکه‌سیگه تشلب، اوچلرینی سینه‌سی آستیدن باغلب آله‌دی». شو زهاتی، گۉیا کی بیراو اونینگ خَیالیدن واقف بۉلگندېک، اویه‌لیب کېتدی و اۉزیگه دېدی: «مېن اونینگ گۉزللیگیدن آته‌سی کبی فخرلنیشیم لازم. آته‌سی اۉرنیده‌منمی، یخشی بیر کویاو تاپیب، اونی اوزه‌ته‌من». اما چۉپان عباس قیزنی یخشی کۉریشینی اېسله‌گنیده، قانی یوزیگه تېپیب، توته‌‌قیب کېتردی.
یۉل پست - بلندلیکلر، تاغ دره‌لریدن اۉتر، اما خداداد اطرافده‌گی هېچ نیمه‌نی پَیقه‌مس، حتا چرچاقنی هم حس قیلمس اېدی. آلدینلری او یۉلده یورگنده اطرافنی تماشا قیلر، یامغیر یاغرمیکن - یۉقمی، دېگندېک آسمانگه باقر، اېکینزارلرگه رزم سالیب، دهقانلرنینگ حاصلی قنده‌ی بۉلگنینی چمه‌لب کۉره‌ردی، ارپه، بوغدای، لوبیا، هۉل و قوروق مېوه‌لر نرخی حقیده اۉی سوریب کېتردی... اما حاضر خَیالی فقط لاله‌ده اېدی. بو ییل اونینگ یېری یخشی حاصل بېرمه‌دی و او جمغرمه‌سیدن بیر قِسمینی صرفلشگه مجبور بۉلدی. اما بولر لاله نینگ بیر تاله ساچیگه هم ارضیمه‌یدی.
خداداد درختزار یانیدن اۉتیب، سۉقماققه بوریلدی. بو یېردن اونینگ تېپه‌لیکده‌گی کلبه‌سی کۉرینیب تورردی. کلبه اوزاقدن یانمه - یان قۉییلگن ایکّیته په‌چاق گوگرد قوتیسیگه اۉخشردی. خداداد بۉغچه‌نی قتّيقراق قیسیب، قدملرینی جدله‌تدی و تنیش سۉقماقدن تېزده کلبه‌سیگه یېتیب کېلدی. اما لاله بو یېرده کۉرینمس اېدی. تاش صوفه هم، اوی هم کیمسه‌سیز اېدی. خداداد کفینی دهنیگه قۉییب، بلند آوازده چقیردی: «لاله!.. لاله!..» هېچ کیم جواب بېرمه‌دی. او تشقری چیقیب، ینه بار آواز بیلن بقیردی: «لاله... لاله... لالو... لالو...». تاووش تاغلرگه اوریلیب، عکس - صدا بېرردی: «لاله... لالو...». خداداد سراسیمه‌گه توشدی. او تاش صوفه‌گه چیقیب، تېو‌ره‌ک - اطرافنی کۉزدن کېچیردی. هېچ بیر طرفده قیزیل کۉیلک کۉزگه تشلنمسدی. خداداد خانه‌گه قَیتیب کیریب، قیزنینگ صندیغینی آچیب قره‌دی. اونگه شو ییل آلیب بېرگن ینگی لباسلر یۉق اېدی. خداداد عقلدن آزیشیگه سَل قالدی. نیمه بۉلگنینی توشونمه‌ی، مییه‌سی قاتدی. کلبه‌دن چاپیب چیقیب، غیزیللب بولاق بۉییگه توشدی. بو یېرده اوزون چاپان و قاره چالوار کيیب، باشیگه کۉک سلّه اۉره‌گن قیشلاق آخوندیگه دوچ کېلدی. او درخت تگیده تنباکو چېکیب اۉتیرردی. آخوند خدادادگه شونده‌ی زهرلی قره‌ش قیلدیکی، اوندن بیر نیمه سۉره‌شگه یوره‌گی بېتله‌مه‌دی. ینه بیرآز یوریب، باله آپیچلب آلگن قیزیل چادرلی عیالنی کۉردی. او هم لاله حقیده هېچ نرسه ایتالمه‌دی و خداداد ناچار کلبه‌سیگه قَیتدی.
اطرافنی تون قارانغیسی قاپله‌دی - یو، اما لاله‌دن درَک یۉق. خداداد قنه‌قه یامان توشلرنی کۉرمه‌دی، دېیسیز! یۉق، اصلیده او مژه قاقمه‌دی هم. واهمه‌لی خَیاللر بیلن بېدار بۉلیب، تیق اېتگن صداگه سکره‌ب تورر، هر گل اونگه لاله کېله‌یاتگندېک بۉلیب تویولردی. اۉن مرته‌لب جاییدن توریب، پرده‌نی ایتقیتیب، قارانغیده لاله نینگ ساووق تۉشه‌گینی پَیپه‌سلب کۉر‌ر، تیتره‌ب - قلتیره‌ب ینه اۉز اۉرنیگه کېلردی. اونی کیمدیر آلیب قاچیب کېتدیمیکن؟ الده‌شدیمیکن یا اۉزی کېتیب قالدیمی؟
اېرته‌سی کونی هوا مصفا و سلقین اېدی. خداداد لاله‌گه دېب ساتیب آلینگن رۉمالنی آلیب، اونی قیدیریشگه کېتدی. یۉلیده اوچره‌گن هر بیر آدم اونگه دېو یا اجدر بۉلیب کۉرینردی. باشیدن بېلیگچه قار بیلن قاپلنگن کۉکیمتیر- کول ر‌نگ تاغلر دلیده قۉرقوو اویغاتر، اریق لبیده اۉسگن یلپیزنینگ اۉتکیر هیدی تاماغیدن بۉغایاتگندېک بۉلردی. یۉلده ایکّیته دهقاننی اوچره‌تیب، یوره‌گینی هاووچلب اولردن سۉره‌دی:
-لاله‌نی کۉرمه‌دینگیزلرمی؟
اونی اوّل دېوانه دېب اۉیلشدی و بیر- بیرلریدن سۉره‌شدی:
- کیم اېکن او؟
- بیر لۉلی قیز.
دهقانلردن بیری دېدی:
- ایکّی کون بورون بیر گروه لۉلی مومه‌جده چادر تیکدی. تغین شولرنی ایته‌یاتگن بۉلمه‌گین.
خداداد مومج طرفگه روانه بۉلدی. او تېز- تېز و قاقیلیب یۉل باسردی. نېچه جایده بوریلیب، گاه اده‌شیب - اولاقیب، نهایت اوزاقدن بیر نېچه قاره چادر کۉریندی. یقین باریب، اریق یاقه‌سیده اوخلب یاتگن اېرککنی کۉردی. نریراقده، چادر آلدیده بیر لۉلی عیال غلویرده دان اېلردی. عیال خدادادگه سلام بېریب دېدی:
- سېنگه فال کۉره‌یمی؟ مېنده ایلان تیشیدن قیلینگن مرجان، اېلک و یانغاقلر بار.
اونینگ سۉزلری خدادادنینگ قولاغیگه کیرمسدن، دېوانه وار سۉره‌دی:
- لاله... لالونی کۉردینگمی؟ اونینگ قه‌یېرده‌لیگینی بیله‌سنمی؟
- فال کۉرسه‌م ایتیب بېره‌من.
- ایت، مېن پولینی تۉله‌یمن.
- پولنی بېر، کېین ایته‌من.
خداداد قتّيق چرچه‌گن اېدی. چۉنته‌گیدن بیر قران آلیب، لۉلی عیالگه اوزه‌تدی. لۉلی اونینگ قۉلیدن اوشلب، یوزیگه قره‌دی و دېدی:
- حضرت الی پناهینگ بۉلسین. اې آدم، سېنینگ دلینگده حاضر غصه اۉرنه‌شگن. تۉرت ییل ارداقلب یورگن بیر عزیز نرسه‌نگنی یۉقاتیبسن. او سېنگه جگرپاره بۉلمه‌سه - ده، اۉز جگرپاره‌نگ ینگلیغ سېوه‌سن اونی.
خداداد کۉزلری یاشگه تۉلیب، لۉلیگه باقدی و شیویرلب دېدی:
- راست، گپلرینگ راست.
- اما بېهوده‌گه غصه چېکمه‌گین. زېرا، او قیز سېنینگ یقینینگ ده دیر. او تیریک و ساغ و سلامت.
- قنی او؟ قنده‌ی کېلیب قالدی بو یېرگه؟ خدا حققی، مېنگه همه‌سینی ایتیب بېر.
- قیغورمه، او قیز بختیاردیر. سېن اویینگنی آچیق قالدیردینگ و شیطان کیریب اونی الده‌ب آلیب کېتدی.
- اونینگ اسمی عباسمی؟
- یۉق.
- سېن بولرنینگ برینی قه‌یېردن بیله‌سن؟ خدا حققی، راستینی ایت، نیمه خواهله‌سنگ بېره‌من.
او چۉنته‌گیدن ینه پول چیقردی. لېکن شو اثناده قۉشنی چادر اېشیگیده‌گی پرده بیر یانگه سوریلیب، اوندن لاله چیقیب کېلدی. اېگنیده خداداد ساتیب آلیب بېرگن اۉشه قرمزی کۉیلک، قۉلیده بیر دانه قیزیل آلمه. او آلمه‌نی یېنگی بیلن ارتیب، تیشله‌دی - ده، کولیب یوباردی. لۉلی عیالگه یوزلنیب دېدی:
- آیی‌جان، خداداد آته شو کیشی بۉله‌دی.
خداداد حیرتدن دانگ قاتگنچه لاله‌گه، آنه‌سیگه باقردی. او هېچ قچان لاله‌نی بو قدَر خورسند و بختیار حالتده کۉرمه‌گن اېدی. او قیزیل رۉمالنی قۉینیدن آلیب قیزگه قره‌ب اولاقتیردی و دېدی:
- بونی سېنگه آلوودیم.
لاله شره‌قلب کولیب یوباردی و رۉمالنی یېلکه‌سیگه سالدی - ده، بیر اوچینی سینه‌سی آستیدن اۉتکزیب باغله‌دی. سۉنگره یوگوریب چادر ایچیگه کیردی - ده، اۉشه زهاتی ایچکریدن یاش بیر ییگیتنی باشلب چیقدی. اونگه پیچیرلب نیمه دیر دېدی و خدادادنی کۉرسه‌تدی. شوندن سۉنگ قیز قووناق آهنگده خدادادگه تنیش اشوله‌نی کویله‌ماققه باشله‌دی و ییگیت نینگ یېلکه‌سیگه قۉل تشلب، ایکّله‌سی تالزار آرقه‌سیگه اۉتیب کېتدی.
لاله‌نی تیریک تاپگنیده‌گی قووانچي و اونی اېندی بوتونله‌ی یۉقاتگنیده‌گی غصه بیر بۉلیب، خداداد هۉنگره‌ب یوباردی. او ییقیله - سوریله کېلگن یۉلیدن آرقه‌سیگه قَیتدی. کلبه‌سیگه کیریب، اېشیکنی ایچکریدن بېرکیتیب آلدی.
شوندن سۉنگ اونی هېچ کیم هېچ قه‌یېرده کۉرمه‌دی.
مطلبنی اۉرتاقلـَشیش: