منگو پیدیا
اۉزبېک متنی بۉییچه اېنگ کتـّه منبع
سیچقان (اېرتک)
سیچقان
اېرتک
تیارلاوچی: محمد حسن تۉلقین
بیر زمانده بیر ییگیت اویلنگن اېکن. آره‌دن اوزاق ییللر اۉتیبدی، فرزند کۉرمبدی. او ییگیت خاتینی بیلن تیلک تیله‌شر اېکن، بیزگه هم خدا بیر فرزند بېرسه اېکن، دېب تاپگنیگه شکر قیلیب عمر اۉتکزیشر اېکنلر.
بیر کونی ایکّاوی حویلی نینگ صحنیده چای ایچیب اۉتیریشسه، آسمانده بیر قرغه سیچقاننی دُمیدن تیشلب کېله‌یاتگن اېمیش. ایکّاوی آسمانگه قره‌ب:
- اناوینی قره‌نگ، - دېییشسه، آله قرغه «قغ!» - دېب آغزیدن سیچقاننی تشلب اوچیب کېتیبدی. سیچقان بولرنینگ اۉرته‌سیگه توشیب، بیر دُمه‌لب، چیرایلی قیزگه ایلنیبدی. اېر - خاتین نهایتده سېوینیشیبدی. همه تنیش - بیلیش، قرینداش - اوروغلر کېلیب، قیزنی کۉریب، مبارک بۉلسین، دېب آلقیشلبدیلر. قیز کتّه بۉله‌وېریبدی. کونلردن بیر کون آته - آنه‌سی قیزگه:
-قیزیم، بیزلر سېنینگ آته - آنه‌نگمیز. سېن اېندی کتّه بۉلیب قالدینگ. قیز کتّه بۉلگچ، وایه‌گه یېتگچ، آته - آنه نینگ وظیفه‌سی اونی کویاوگه بېریش، - دېبدیلر. قیز:
-کویاو دېگنینگیز نیمه بۉله‌دی؟ - دېب سۉره‌بدی.
-اېرگه بېره‌میز، کویاو کۉره‌میز، - دېییشیبدی آته - آنه‌سی.
-مېن اېرگه تېگمه‌یمن، - دېبدی قیز.
-اگر اېرگه تېگمسه‌نگ، محله‌دن، قرینداش - اوروغدن بیزلر اویه‌له‌میز، گپ تېگه‌دی، - دېپتیلر. شونده قیز:
-مېن زۉرگه تېگه‌من، - دېپتی.
-بو نیمه دېگه نینگ؟ - دېب سۉره‌بدیلر.
شونده قیز:
-کېچه‌سی آسمانده آی کۉرینه‌دی، آی تېپه‌گه کېلگنده اوندن:
-ها آی، آیده‌ی قیزیمنی آله‌سنمی؟ - دېب سۉره‌نگیز، آی نیمه دېر اېکن؟ - دېپتی. قیزنینگ آته - آنه‌سی تونده آیگه:
-اې آی، آیده‌ی قیزیمنی سېنگه بېرسک آله‌سنمی؟ - دېب سۉره‌پتیلر. آی:
-مېن آلمه‌یمن، اگر قیزینگ زۉرگه تېگه‌من دېسه، زۉرگه بېرینگلر. مېن زۉر اېمسمن، - دېپتی.
-بوتون جهان عالم، سېندن نور آله‌دی، نېگه سېن: «مېن زۉر اېمسمن»، دېیسن، - دېپتیلر. شونده آی:
-قویاش مېندن زۉر، آیده‌ی قیزینگنی قویاشگه بېر! - دېپتی. اولر اېرته‌سی کونی قویاشگه قره‌ب:
-اې قویاش، آیده‌ی قیزیمیزنی آله‌سنمی؟ - دېب سۉره‌بدیلر. شونده قویاش:
-مېن زۉر اېمسمن، مېندن زۉرگه بېر، مېن آلمه‌یمن، - دېپتی.
-یېر یوزیده بارلیق، جانلی - جانسیز نرسه‌لر سېندن فایده‌لنه‌دی، نېگه مېن زۉر اېمسمن، دېیسن. - قویاش:
-گاه وقتده بولوت کېلیب بېتیمنی بېرکیته‌دی. مېندن بولوت زۉر، قیزینگنی بولوتگه بېر! - دېپتی. اېرته‌سیگه بولوت کېلیبدی. آته - آنه بولوتگه مراجعت اېتیبدیلر.
-اې بولوت، منه بو قیزیمنی بېره‌من، آله‌سنمی؟ - دېپتیلر. بولوت:
-مېن زۉر اېمسمن، سېن قیزینگنی زۉرگه بېر! - دېبدی.
-سېن آی نینگ، کون نینگ یوزینی بېرکیته‌سن - کو، نیمه اوچون مېن زۉر اېمسمن، دېیسن. - شونده بولوت:
-شمال مېنی بېزاوته قیله‌دی، مېندن هم شمال زۉر! قیزینگیزنی شمالگه بېرینگ! - دېپتی. اېرته‌سیگه قتّيق شمال توریبدی. شونده اولر:
-اې شمال، منه بو آیدېک قیزیمیزنی سېنگه بېرسک آله‌سنمی؟ - دېگنده شمال:
-مېن زۉر اېمسمن، مېندن هم زۉرلر بار، - دېبدی.
-سېن شمال، کۉچه‌لرنی چنگیته‌سن، دال - درختلرنی سیندیره‌سن، نیمه اوچون زۉرمسمن، دېیسن.
-شو زۉرلیگیم بیلن تاغنی قیمیرله‌ته آلمه‌یمن، تاغ مېندن هم زۉر. شونده قیز آته - آنه‌سیگه:
-اېندی مېنی تاققه آلیب بارینگ - چی، تاغدن نیمه تاووش چیقرکن، - دېپتی. آته - آنه قیزنی یېته‌کلب، تاققه آلیب باریشیبدی.
-اې تاغ، مېنینگ آیده‌ی قیزیم بار، آله‌سنمی؟ - دېییشیپتی. تاغدن آواز اېشیتیلیبدی:
-مېن زۉر اېمسمن، قیزینگنی مېندن زۉرگه بېر، - دېپتی.
-سېن تاغسن، نیمه‌گه زۉر اېمسمن دېب ایته‌سن، - دېسه‌لر، تاغ:
-مېنینگ ایچیمده، نېچه مینگ - مینگلب سیچقان بار. ایچیمنی تېشیب، غار قیلیب یوبارگن. بېرسنگ، اگر قیزینگنی سیچقانگه بېر! - دېگن آواز اېشیتیلیبدی. قیز:
-سیزلر مېنگه آته - آنه بۉلدینگیز. باقدینگیز، تربیه‌له‌دینگیز، وایه‌گه یېتکزدینگیز. مېن اېسه، سیچقانلر پادشاه‌سی نینگ قیزی اېدیم. سیزلر بې‌فرزندلیکدن کۉپ خۉرلیک تارتگنلیکلرینگیز اوچون بیر قرغه مېنینگ دُمیمدن تیشلب ایکّاوینگیزگه مقابل قیلگن اېدی. قنده‌ی یۉل بیلن قیز بۉلیب قالگنیمنی اۉزیم هم بیلمه‌ی قالدیم. ایکّاولرینگیزنی خۉپ سویونتیردیم. اېندی انیغینی ایتسه‌م، «گۉشت نینگ اصلی قزی بیلن قرته‌دیر، چینه‌یوېرسنگ، اصلی ذاتیگه تارته‌دیر»، دېگنلریدېک، مېن اېندی اۉز آتیمنی ایتیب قیچقیره‌من، تاغ نینگ آره‌سیده‌گی همه سیچقانلر چیقه‌دی، - دېب بیر چینقیریبدی. اېر - خاتین حیران بۉلیب قاله‌وېریبدیلر. قیز بیر دُمه‌لب، سیچقان بۉلیب، سیچقانلرگه قۉشیلیب کېتیبدی، تاغ آره‌سیگه کیریب، یۉق بۉلیبدی.
مطلبنی اۉرتاقلـَشیش: