منگو پیدیا
اۉزبېک متنی بۉییچه اېنگ کتـّه منبع
پادشاه بیلن چومالی (اېرتک)
پادشاه بیلن چومالی
اېرتک
تیارلاوچی: محمد حسن تۉلقین
بیر پادشاه بۉلگن اېکن. او اۉزینی اېنگ عقللی، فراصتلی و سۉزگه چېچن، دېب حسابلر اېکن. کونلرنینگ بیریده شو پادشاه بیر نېچه مینگ کیشیلیک لشکری بیلن شکارگه چیقماقچی بۉلیبدی. او قورت - قومورسقه، چومالی و همه حشره‌لرگه خبر یوباریب، اۉن کونگچه یېر یوزیگه چیقمسلیککه بویروق بېریبدی. چونکه بو جانوارلر پادشاه عسکرلری آتلری نینگ تویاقلری آستیده ینچیلیب کېتیشلری ممکن اېدی. بو خبرنی اېشیتگن چومالیلر یۉلده پادشاه‌نی پایلب، اونی اۉز اینلریده مهمان قیلماقچی بۉلیشیبدی. پادشاه سیاحتگه کېته‌یاتیب، شهر تشقریسیده‌گی کتّه یۉل اوستیده تورگن بیر نېچته چومالیلرگه دوچ کېلیبدی.
- بو نیمه گپ؟ - دېب سۉره‌بدی پادشاه چومالیلر نینگ پادشاه‌سیدن.
- شاهیمیز بیر کېچه بیز بیلن مهمان بۉلسینلر، شونینگ اوچون بیز قوللری یۉللریگه پېشواز چیقیب توریبمیز، - دېبدی چومالیلرنینگ پادشاه‌سی. پادشاه اېسه چومالیلرنی مسخره قیلیب کولیبدی و شونده‌ی دېبدی:
- تازه احماق اېکنسن - کو، بیز-کو مهمان بۉله‌میز، لېکن شونچه آدم بیلن آتلرنی یېماق - ایچماغیگه باشینگنی قاتیریب کۉردینگمی؟ - دېبدی.
- اۉیلب کۉردیک، تقصیر، سیزلرنی بې‌ملال مهمان قیلیشگه کوچیمیز یېته‌دی، - دېب جواب قَیتریبدی چومالیلر پادشاه‌سی. بو گپنی اېشیتگن پادشاه نینگ اچچیغی کېلیب، شونده‌ی دېبدی:
- رزقینگلرنی خداییم بېرر دېسنگ، گپینگگه ایشانردیم، سېنلر محنتینگ بیلن بیزنی تۉیغیزرمیدینگلر، قنی کۉره‌یلیکچی، - دېبدی - ده، عسکرلری بیلن چومالیلرنینگ اوییگه مهمان بۉلیشگه راضی بۉلیبدی. چومالیلر پادشاه‌سی همه چومالیلرگه بیر دانه‌دن گوروچ، بیر دانه‌دن شالی، بیر دانه‌دن بېده گُلی کېلتیریشنی بویوریبدی. چومالیلر بیرآزدن کېین بِیر هم کۉپ دان اوییب تشلبدیلرکی، استی قۉیه‌وېرینگ. پادشاه حیران قالیبدی. چومالیلر ییققن دانلرنینگ یرمینی عسکرلر بیلن آتلر بیر کېچه-کوندوزده یېب تمام قیلالمه‌بدیلر. پادشاه اېسه شو چومالیلرنینگ دانیدن آلیب، یۉلگه توشیبدی. او چومالیلرگه مېنسیمه‌ی قیلگن معامله‌سیدن اویه‌لیب قالیبدی. پادشاه آرقه‌سیگه قَیتیب، چومالی پادشاه آلدیگه کېلیب:
-های چومالی، نېگه باشینگ کتّه؟ - دېب سۉره‌بدی. بیز چومالیلر کۉرگنیمیزنی باشیمیزگه، تېرگنیمیزنی اوییمیزگه تۉپله‌یمیز، شونینگ اوچون باشیمیز هم، اوییمیز هم کتّه، - دېب جواب بېریبدی چومالیلر نینگ پادشاه‌سی. پادشاه ینه سوال بېریبدی:
- اونده‌ی بۉلسه، نېگه بېلینگ اینگیچگه، - دېبدی. چومالی ایتیبدی:
- محنت قیلیش اوچون بېلیمیزنی محکم باغلگنمیز، شونینگ اوچون بېلیمیز اینگیچگه.
- خۉپ یخشی، - دېبدی پادشاه، - ینه ایت - چی، نېگه قویروق طرفینگ یۉغان، - دېب سۉره‌بدی. چومالیلر پادشاه‌سی جواب بېریبدی:
- بیزگه آته - بابالریمیز قولدېک ایشلب، بایدېک یېگین، دېب اۉرگتگن، محنتیمیزگه و تاپگنیمیزگه یره‌شه قارنیمیز هم بار، تقصیر، - دېبدی. تېکینخۉر شاه، محنت‌سېور چومالیدن یېنگیلیب، ینه یۉلیگه روانه بۉلیب کېتگن اېکن.
مطلبنی اۉرتاقلـَشیش: